Japończycy należą zapewne do jednych z najbardziej wydajnych pracowników na naszej planecie. Największą wydajność, sprawność i dokładność pracy można spotkać zapewne w Japonii i Niemczech. Z kolei osoba, która przed laty pracowała w Norwegii informowała mnie, że pracuje się tam niezwykle wolno, jak na jego przyzwyczajenia. Nie wiem jak jest obecnie, czy w Norwegii nadal pracuje się wolno, skoro zjechało się tam mnóstwo obcokrajowców, którzy wprowadzili tam swoje przyzwyczajenia i rytm pracy.

Ja osobiście miałem kiedyś okazję pracować w Japonii przez jeden rok. Pracowałem jedynie z rodowitymi Japończykami i w promieniu kilkudziesięciu kilometrów nie było ani jednego obcokrajowca, oprócz mnie.
Zdecydowanie mogę potwierdzić, że japońska wydajność pracy jest imponująca, a na początku wręcz szokująca. Przy bliższym jednak zapoznaniu się z ich filozofią życia i sposobem przeżywania świata, odkrywamy iż kultura ta ma wiele do zaoferowania. Zarówno w dziedzinie wydajności, jak i sposobu odczuwania świata.


Jak to się dzieje, że Japońcy są tak wydajni i co sprawia, że osiągają takie zawrotne rezultaty?
Warto wymienić tutaj kilka zasad , które powodują słynną japońską wydajność pracy.
Japończycy nie myślą, że pracują za karę. Odczuwają, że praca jest bardzo ważnym źródłem ich radości i poczucia sensu życia.

Japończycy idą zatem do pracy, jak do swojego ulubionego miejsca. Szczególnie ważne jest tutaj słowo „swojego”. Większość firm i zakładów zarządzanych jest tak, by zwiększać poczcie lubienia swojej firmy i utożsamiania się z nią. Często polega to na wytwarzaniu odczucia, że każdy pracownik jest ważny i jest dla firmy potrzebny.
Ponadto przy wielu okazjach odbywają się różnego rodzaju wspólnotowe zebrania. Np. z okazji świat Nowego Roku w Japonii przez dziesięć dni odbywają się w racy rożnego rodzaju wspólne celebracje. To poczucie rodzinności i wspólnotowości w firmie także daje taki rezultat, że Japończycy z bardzo pozytywnym nastawieniem idą do swojego miejsca pracy.

Czyli mamy tutaj pierwszy ważny czynnik: Japończycy lubią swoje miejsce pracy, chętnie się do niego udają. Utożsamiają się z miejscem pracy i wynikami zakładu, a także utożsamiają się ze wspólnotą ludzi w pracy.

Inaczej ten pozytywny stosunek do pracy i pozytywne nastawienie można by wyrazić w ten sposób:
możesz podchodzić do chodzenia do pracy, czy też do swoich zadań zawodowych, jako do czegoś, co robisz za karę i co robisz niechętnie. Możesz także widzieć w swojej pracy przestrzeń do wyrażenia samego siebie.


Kolejny czynnik to skupienie. Ponieważ Japończycy są zmotywowani i ponieważ wychowali się w kulturze, w której cenione jest skupienie, zatem łatwiej jest im osiągać dobrą koncentrację na tym, co akurat robią. Ta kultura skupienia, koncentracji i determinacji ma swoje źródło w tradycji samorajów, a ta z kolei ma swoje źródło w tradycji Zen. Zen to z jednej strony umiejętność medytacji, ale także umiejętność bycia całkowitego skupienia na chwili obecnej. Skupienia tu i teraz, bez uciekania swoimi myślami i uwagą w przyszłość, czy w przeszłość.

Przykładem może być tutaj ceremonia i rytuał picia zielonej herbaty. Poprzez całkowite oddanie się (w jakiejś grupie) samemu tylko piciu herbaty, uczestnicy osiągają głębię wartościowego i odnawiającego rytuału. Tymczasem wiele osób na zachodzi pomyślałoby, że picie herbaty to zwykła prozaiczna rzecz. Jednak pełne skupienie na każdej najdrobniejszej rzeczy – zwiększa jej rangę i daje nam zupełnie inną satysfakcję jej doświadczania.

Dlatego takie podejście ma swoje przełożenie także na ogrodnictwo, czy łucznictwo Zen, czy sztukę origami, sztukę kaligrafii itd.

Dzięki takiej mentalności, Japończycy mają naturalne przekonanie, że skupianie się, i to skupianie się w pełni, na tym co akurat robimy, przynosi zarówno lepsze efekty materialne (efektywność, wydajność, dokładność), ja i lepsze efekty duchowe (większa satysfakcja i radość czerpana z tego, co się robi).

Pamiętam taką historię, że jednego wieczoru wypiłem kilka piw z właścicielem firmy i jego krewnym. Następnego dnia rano w pracy byłem bardziej wyluzowany – po głowie chodziło mi jeszcze wczorajsze biesiadowanie i jego miła atmosfera. I właśnie wtedy przechodził koło mnie szef tej firmy i na mnie spojrzał. Zobaczył i wyczuł moje podejście, wyczuł że jestem jakoś specyficznie wyluzowany po wczorajszej imprezie i nie za bardzo się przykładam.
Jego spojrzenie było wówczas bardzo wymowne. Znałem się już z nim od wielu miesięcy, a nawet trochę się przyjaźniliśmy. Dlatego natychmiast wyczułem, co on chce mi powiedzieć.
Zrozumiałem, ze wczoraj to jest wczoraj, a dzisiaj to jest dzisiaj. Zrozumiałem, że wspomnienia o wczorajszej imprezie, to tylko myśli w mojej głowie. A to co teraz robię, to jest teraz. I tylko ono teraz istnieje.
Inaczej mówiąc: wczorajsze imprezowanie zakończyło się wczoraj, a teraz muszę być na 100 procent, tak jak zawsze.


Ta powyższa historia pokazuje, że Japończycy robią na 100 procent, to co akurat robią, ponieważ są nauczeni skupienia na chwili obecnej. Wynika to w jakimś sensie z ich filozofii życia. I jest to metoda, która się bardzo dobrze sprawdza.

Czy zatem takie robienie wszystkiego na 100 procent nie jest wykańczające. Nie musi takim być. Ponieważ na 100 procent, inaczej oznacza „w sam raz”, inaczej oznacza: robienie optymalne. Ergonomiczne – nie za dużo, nie za mało.
Gdy robiąc coś byłem z kolei przesadnie nakręcony zdradzając jakieś cechy zbędnej paniki, czy histerii, zwracano mi uwagę, bym był bardziej osadzony. Bez niepotrzebnego chaosu.

Ponadto takie nauczenie się wykonywania swojej pracy mając umysł i uwagę osadzoną tu i teraz - powoduje, że zaczynamy coraz bardziej wierzyć w swoje możliwości.
Coraz bardziej czułem się osobą przekraczającą swoje własne ograniczenia i lęki. A jest to bardzo rozwojowe i pozytywnie działające doświadczenie.

Zatem moglibyśmy powiedzieć, że Japończycy w swojej filozofii pracy uwzględniają w większym stopniu indywidualną psychologię jednostki, uwzględniają czynniki subiektywne.
Gdy człowiek zaczyna wierzyć w to co robi, gdy zaczyna wierzyć w siebie, że jest w stanie to zrobić, wówczas osiąga zupełnie nową jakość działania.
Ta duża wiara w swoją moc do wykonywania czynności tu i teraz jest unikalną i niezwykle wartościową spuścizną kultury japońskiej, która owocuje m.in. specyficzną wydajnością, skutecznością i sprawnością w pracy zawodowej.